WAAROM IS MIJN PAK KOFFIE ZOVEEL DUURDER GEWORDEN?
Iedereen die dagelijks een kopje filterkoffie Aroma Rood zet of een espresso met onze Dark Roast Bonen maakt, heeft het vast al gemerkt: jouw pak Fairtrade koffie in de supermarkt is duurder geworden. Je vraagt je vast af waarom dat zo is en wat dat veroorzaakt heeft. En de belangrijkste vraag misschien wel: is deze prijsstijging ook gunstig voor de koffieboer?
WAARDOOR STIJGEN DE KOFFIEPRIJZEN?
SLECHTE OOGST BRAZILIË
Brazilië is de allergrootste producent van koffie en is verantwoordelijk voor 33% van alle koffie ter wereld. De Braziliaanse koffieboeren bereiden zich voor op de slechtste oogst in jaren, omdat zij te maken hebben gehad met een vorstperiode na veel droogte. Dit heeft een groot deel van hun oogst verwoest. En er zijn meer zorgen: de beschadigde bomen moesten vervangen worden voor nieuwe bomen, waarbij het nog een aantal jaar duurt voordat daar volwaardige koffiebessen aan groeien. Het resultaat is een lagere oogst en een tekort aan koffie op de wereldmarkt: dit is de voornaamste reden van de prijsstijging.
PROTESTEN IN COLOMBIA
In Colombia – waar een groot deel van onze koffiebonen vandaan komt – hebben protesten tegen de regering ertoe geleid dat er productie en leveringstekorten zijn ontstaan.
TRANSPORT
Daarnaast vormt transport een belangrijk onderdeel van de prijsstijging. Het tekort aan containers heeft enorme impact op de vervoerskosten. Dit maakt het veel duurder om koffiebonen vanuit allerlei windstreken naar de Rotterdamse haven te varen.
GRONDSTOFFEN
Naast koffie, stijgen ook alle kosten van grondstoffen zoals olie en gas. Dit is voelbaar in alle onderdelen van de koffieketen: van koffiebonen, de transportkosten op zee en ter land, het branden van de koffie tot jouw koffieverpakking: elk deel van de keten heeft te maken met prijsstijgingen.
WAT BETEKENT DIT VOOR JOUW KOPJE FAIRTRADE KOFFIE?
Helaas betekent dit dus ook dat je pakje koffie in de supermarkt flink duurder wordt. Gemiddeld verwachten wij een prijsstijging van 20-40% om alle kosten te kunnen dekken.
WAT BETEKENT DIT VOOR DE KOFFIEBOER?
Dat de koffieprijzen op dit moment zo hoog zijn is op zich goed nieuws voor de koffieboer, omdat zij meer geld voor hun koffie ontvangen. Als we kijken naar de wereldmarktprijs van koffie op 10 februari 2021 versus 10 februari 2022 dan is deze met +113% gestegen. Dit betekent dus ook dat boeren significant meer voor hun koffiebonen ontvangen. Begin 2021 waren de prijzen nog zo laag dat veel koffieboeren veel te weinig verdienden om hun productiekosten te dekken, laat staan een waardig bestaan op te bouwen. Echter, gezien de schommelingen in de wereldkoffiemarkt, brengt dit geen garantie voor de dag van morgen. Bovendien kampen de coöperaties en de boeren waar wij mee werken met vergelijkbare problemen; ook hun productiekosten worden hoger. De huidige hoge prijs van koffie geeft dan ook veel onrust, omdat boeren niet weten hoe lang deze piek gaat duren.
OP WEG NAAR EEN LEEFBAAR INKOMEN
Je kunt je voorstellen dat het voor koffieboeren lastig is om te investeren en vooruit te kijken. Daarom pleiten wij voor een vangnet dat zekerheid biedt. Dit is ook de reden dat wij ons al sinds 1973 inzetten voor eerlijke koffieprijzen.
Sinds oktober 2019 doet bijvoorbeeld Fairtrade Original hier nog een schepje bovenop en hebben zij als eerste merk in de Nederlandse supermarkt een koffielijn gelanceerd waarvoor een prijs betaald wordt dat het gat dicht tussen het leefbaar inkomen en de wereldmarktprijs voor koffie. Zodat alle boeren waarmee zij samen werken een leefbaar inkomen referentieprijs voor hun bonen ontvangen. Zo worden de boeren niet alleen voorzien in hun fundamentele basisbehoeften, maar krijgen ze ook de financiële ruimte om te investeren in de toekomst en duurzame productiemethodes.
Met een leefbaar inkomen referentieprijs, zorgen we er ook voor dat de koffieprijzen stabiel blijven voor de boer én voor jou op het schap. Hopelijk blijf jij de koffieboeren steunen en van onze Fairtrade koffie genieten!
Wil je je nog meer verdiepen in de wereld van koffie? Lees dan verder over hoe de koffieprijs precies in elkaar steekt en waar deze tot stand komt. Dit is best wel ingewikkelde koek, dus pak er vooral een kopje koffie bij en ga er even voor zitten!
HOE STEEKT DE KOFFIEPRIJS IN ELKAAR?
De internationale koffieprijzen liggen op het hoogste peil in 10 jaar! Om goed te kunnen begrijpen waarom de koffieprijzen zo zijn gestegen en jouw pak koffie duurder is geworden, is het goed om te weten hoe de koffieprijs in elkaar steekt.
KOFFIE IS EEN COMMODITY
Wist je dat de prijs van koffie elke minuut verandert? Dat komt omdat koffie wordt behandeld als een commodity. Commodities zijn grondstoffen zoals bijvoorbeeld olie, gas en goud die kunnen worden gekocht en verkocht op zogenaamde commodity beurzen. De Intercontinental Exchange (ICE) in New York City is een belangrijke beurs voor commodities.
NEW YORK & LONDEN C-PRIJS
De twee meest bekende koffiesoort zijn arabica koffie en robusta koffie. Als voorbeeld nemen we de prijs voor arabica koffie*. De handelsprijs van arabica koffie, ook wel bekend als de C-prijs, wordt ook bij de ICE vastgesteld: deze prijs bepaalt de wereldmarktprijs van koffie. Daarbij is het goed om te weten dat alle koffie wordt behandeld als één grondstof, ongeacht de herkomst of kwaliteit. Het basisniveau van de C-prijs wordt bepaald door vraag en aanbod. Als er meer koffie beschikbaar is op de markt, daalt de prijs en visa versa. Althans, zo zou het moeten werken maar zo werkt de C-prijs in werkelijkheid niet helemaal. Er zijn namelijk meer factoren die de C-prijs beïnvloeden.
*De prijs van robusta koffie wordt vastgesteld in Londen, maar het mechanisme voor het vaststellen van de prijs werkt daar hetzelfde als voor de arabica koffie.
TERMIJNCONTRACTEN
Heb je weleens gehoord van termijncontracten? Dit is het best te omschrijven als een belofte om op een toekomstig moment koffie te kopen tegen een prijs die vandaag wordt vastgesteld. De overeengekomen prijs in een termijncontract is gebaseerd op de voorspelde prijs op de leveringsdatum. De prijs wordt dus voor een groot deel bepaald door speculaties. Als men bijvoorbeeld denkt dat de C-prijs in de toekomst zal stijgen als gevolg van een zwakke koffieoogst, is de kans groot dat ze vandaag al termijncontracten kopen en vervolgens met winst verkopen wanneer de prijs rondom bij de leveringsdatum stijgt.
De termijnmarkt kan ook worden gebruikt om risico’s af te dekken in een bewegelijke markt, zodat partijen weten voor welke prijs zij koffie gaan kopen of verkopen in de toekomst. De aanhoudende grote vraag naar koffiecontracten, zorgt ervoor dat de huidige koffieprijs stijgt en zorgen voor veel onrust. Daarom pleiten wij als Fairtrade Original voor een nieuwe standaard in de koffie industrie, namelijk een leefbaar inkomen referentieprijs als vangnet voor elke koffieboer.
KOFFIE MET TOEKOMST
Als we een kijkje nemen naar de wereld achter koffie, dan staat vast dat er iets moet veranderen. Koffieboeren verdienen veel te weinig aan hun koffie. In 1973 zetten we een belangrijke stap door de eerste Fairtrade koffie naar Nederland te halen. En nu doen we er nog een schep bovenop: voor de koffieboer én voor het behoud van jouw kopje koffie.
In oktober 2021 lanceerden Fairtrade Original als eerste Nederlandse koffiemerk in de supermarkt een koffielijn dat het gat dicht tussen het leefbaar inkomen en de wereldkoffieprijs! Ze betalen een leefbaar inkomen referentieprijs voor koffie aan boerencoöperaties, waarna zij in cash het inkomen van de koffieboer aanvullen om zo hun gezinnen in staat te stellen een leefbaar inkomen te kunnen verdienen. Zodat zijn of haar familie niet alleen een dak boven het hoofd heeft en beschikking heeft tot basisbehoefte zoals voldoende voedsel en water, gezondheidszorg en onderwijs maar daarnaast ook kan investeren in duurzame landbouwmiddelen en sparen voor een pensioen. Met deze nieuwe norm hopen we ook jou te inspireren, zodat we samen de koffierevolutie verder in gang kunnen zetten!
WAT IS EEN LEEFBAAR INKOMEN?
Een leefbaar inkomen is een inkomen waarmee iemand zijn basisbehoeften kan bekostigen. Denk aan voldoende eten, fatsoenlijke huisvesting, kleding, medische zorg, scholing, transport, plus een beetje extra voor noodsituaties. Nadat de landbouwkosten volledig gedekt zijn, moet er ook nog wat geld over zijn om te sparen voor later en om te investeren in duurzame koffieproductie. De leefbaar inkomen referentieprijs, is de prijs die een boer zou moeten ontvangen voor één kilo koffie om hem of haar in staat te stellen een leefbaar inkomen te kunnen verdienen. Internationaal wordt er gesproken over de Living Income Reference Price, ook wel bekend onder de afkorting LIRP.
Deze prijs is gebaseerd op berekeningen, waar o.a. rekening gehouden is met productiviteit, land- en familiegrootte en verschillende inkomstenbronnen en uitgaven. Je kunt je voorstellen dat deze factoren niet voor ieder land hetzelfde wegen, door de economische en ecologische situatie van een land. Daarom wordt er een leefbaar inkomen referentieprijs door middel van datacollectie per koffieland bepaald (door Fairtrade International).
Leefbaar inkomen vs. leefbaar loon
Het is daarbij goed om te weten dat een leefbaar inkomen iets anders is dan een leefbaar loon: een leefbaar loon heeft betrekking op iemand die in loondienst werkzaam is. Een leefbaar inkomen geldt daarnaast ook voor zelfstandigen zoals een koffieboer met een eigen koffieboerderij. Zijn inkomen kan uit verschillende activiteiten bestaan, waarbij hij naast de productie van zijn koffie ook wat verdient aan zijn vee, het verbouwen van andere gewassen of het maken van honing.
HERKOMST
Onze koffiebonen zijn afkomstig uit 5 landen: Peru, Nicaragua, Guatemala, Uganda en Colombia. In deze landen werken we nauw samen met Fairtrade koffiecoöperaties waarbij we rechtstreekse prijsafspraken maken, lange termijn samenwerkingen aangaan en samen optrekken in projecten die het leefbaar inkomen en duurzame koffieproductie ten goede komen. Deze manier van samenwerken zorgt ervoor dat onze koffieketen transparant is, de koffiebonen traceerbaar zijn, de koffieboeren en hun families een leefbaar inkomen kunnen verdienen en geeft jouw kopje koffie een origineel smaakprofiel. Neem een kijkje bij de 5 coöperaties in verschillende landen waarmee wij nauw samenwerken. Hoewel we met de één al bijna 48 jaar samenwerken en met de ander pas 6 maanden blijft onze missie hetzelfde: een leefbaar inkomen voor iedere koffieboer.
1. FEDECOCAGUA IN GUATEMALA
Bij deze coöperatie kochten we onze eerste koffie in 73 dus nu al 48 – bijna 50 jaar! Guatemala bekend staat als het “Land van de eeuwige lente”, seizoen temperaturen verschillen nauwelijks van elkaar. Dit vormt de ideale omstandigheden voor het verbouwen van koffie. Dat gebeurt op hoogte tussen de 1000 en 1800 meter in de omgeving van Huehuetenango, El Quiché en San Marcos. Fedecocagua heeft als missie om boeren in staat te stellen sterke communities met elkaar te vormen, waarbij biodiversiteit en het diversifiëren van gewassen belangrijke aspecten zijn.
2. COOPARM IN PERU
Deze Peruaanse coöperatie werd in 1990 opgericht door een pastoor genaamd Antonio Rodríquez die zich zorgen maakte over de lage prijzen die koffieboeren ontvingen van handelaren in zijn provincie. Deze coöperatie bestaat uit 486 actieve leden waarvan 105 vrouwen die zich gevestigd hebben in regio van Roderíquez de Mendoza. Hun missie is om hoge kwaliteit koffie te verbouwen in harmonie met de natuur. Zowel lokaal als regionaal heeft Cooparm zichtbare impact op de economische en sociale ontwikkeling van deze regio, die ze willen laten groeien.
3. ACPCU IN OEGANDA
Wist je dat de Oegandese koffiesector gedomineerd wordt door 6 grote internationale handelshuizen die ongeveer 85% van de Oegandese koffiemarkt vertegenwoordigen? ACPCU behoort tot de overige 15% en vertegenwoordigt kleinere boerengemeenschappen met zo’n 9000 boeren. We kochten in 2008 onze eerste container met koffie in bij ACPCU in Oeganda. Bij ACPCU vinden ze het belangrijk dat boeren niet afhankelijk zijn van hun inkomsten uit koffie, maar daarnaast ook andere gewassen op duurzame wijze verbouwen. Zo stimuleren zij hun leden om ook bananen, bonen, erwten, noten, jackfruit te verbouwen.
4. PRODECOOP IN NICARAGUA
Koffiecoöperatie Prodecoop in Estelí, in het hoge noorden van Nicaragua is al jaren een van onze grootste leveranciers van koffiebonen. Sinds 1993 werken wij samen met hen. Zo’n 2500 boerenfamilies zijn aangesloten bij deze coöperatie. In 2015 richtte de coöperatie een kredietfonds op voor de vrouwelijke leden en de dochters en echtgenotes van de mannelijke leden, dat is zo’n 30% van het totaal aantal leden. Uit het fonds kunnen zij krediet krijgen voor het kopen van een eigen stuk land. Daarnaast worden de vrouwen legaal eigenaar van het land. Dit betekent dat ze het land later ook weer aan hun kinderen kunnen doorgeven.
5. RED ECOLSIERRA UIT COLOMBIA
Sinds 2019 werken we samen met Red Ecolsierra: een coöperatie van zo’n 400 kleinschalige boerenfamilies uit de Sierra Nevada in Colombia. Het gebied is een tijd lang getroffen geweest door oorlog met grote ecologische en economische schade. Het is onze gezamenlijke missie om de communities en het ecosysteem weer in oude staat terug te brengen. Ze streven ernaar dat elke boerderij niet alleen koffie verbouwt, maar ook bijen houdt, het speciale microklimaat in stand houdt en ecotoerisme stimuleert. Colombia is het eerste land waarvoor de LIRP is vastgesteld door Fairtrade International in juli 2021.
